Varen in de rol van algemeen directeur, Hester Duursema, Binnenvaart Logistiek Nederland
Hester Duursema is algemeen directeur bij Binnenvaart Logistiek Nederland (BLN) en op Europees niveau vervult zij de rol van secretaris-generaal voor de Europese Schippersorganisatie (ESO). "De binnenvaart is behoorlijk gesloten qua sector en is daardoor minder aan verandering onderhevig. Drie jaar geleden was de verzuiling nog nadrukkelijk aanwezig binnen de sector. Men merkte dat dit niet effectief was. Er is toen een initiatief gestart om met alle partijen tot één branche-organisatie te komen. Dat was het traject waarbij ik als adviseur was betrokken. Ik heb in dat traject ook een organogram voor die nieuwe organisatie mede mogen opstellen en toen vroeg men aan mij of ik de rol van algemeen directeur op mij wilde nemen. Eerst dacht ik dat dit een grap was. BLN wilde echt een nieuwe koers gaan volgen en daar paste ik volgens hen goed in. Ik was een aantal maanden daarvoor gepromoveerd en ik voelde dat het goed was om deze stap nu te nemen.
Bepaalde structuren en rollen binnen een organisatie hebben uiteraard een functie, maar in de huidige maatschappij biedt een hiërarchische structuur weinig toegevoegde waarde. Mijn overtuiging is dat wij de manier waarop we organisaties tot nu toe in hebben gericht moeten loslaten. Ik pleit voor gedeeld leiderschap. De reactie die ik daarop vaak hoor is dat men bang is dat er dan een chaotische situatie zal ontstaan. Mijn antwoord daarop is dan: "Kijk eens om je heen, de hele wereld is chaotisch, druk en snel. Dan is het toch juist ontzettend hard nodig dat bedrijven daarvan leren en hun structuur en inrichting daarop aanpassen!".
Mijn overtuiging is dat wij de manier waarop we organisaties tot nu toe in hebben gericht moeten loslaten. Ik pleit voor gedeeld leiderschap
Ik ben gepromoveerd op strategisch leiderschap, maar ik had zelf nooit in de praktijk ervaren wat dat strategisch leiderschap dan is en hoe je dat vormgeeft. Sinds 2013 heb ik dat zelf aan den lijve mogen ondervinden bij BLN. Ik ben gedeeld leiderschap in de praktijk gaan brengen. Mijn overtuiging was dat iedereen dat wilde, maar dat bleek nog niet zo makkelijk. Ik kon me niet voorstellen dat er mensen waren die het prettig vonden dat een ander hen vertelde wat ze moesten doen en dan daarna zonder zeggenschap over hun eigen werk na een dag werken naar huis toe gingen. Ik merk nu dat mensen het echt moeten leren om hun rol in het geheel te zien en hier ook enthousiast over te raken. Velen hebben dat afgeleerd, al jaren werkend in hiërarchische organisaties. Ik begon bij BLN met een strategie-sessie en wilde graag dat iedereen meedeed, van de CEO tot aan de secretaresse. Iedereen heeft een plek in het geheel en ik wilde dat iedereen meedacht over de koers die wij zouden gaan volgen. Mensen vonden dat enorm spannend. De ervaringen die ik met deze sessie en het vervolgtraject heb opgedaan zijn leerzaam en confronterend geweest voor mij.
Ik kon me niet voorstellen dat er mensen waren die het prettig vonden dat een ander hen vertelde wat ze moesten doen
Het aangename aan deze rol vind ik de verantwoordelijkheid die het met zich meebrengt en de resultaten die je kunt boeken. Ik vind de tijdspanning ook prettig. Je wordt daardoor soms wel geleefd en dan mis ik de verdiepingsslag die ik in de rol van adviseur wel kon maken en tevens ook tijdens het schrijven van mijn proefschrift. Om die verdieping toch te behouden ben ik lid van het netwerk 'The President Institute'. Dit is een netwerk van directeuren van Europese bedrijven dat periodiek intervisie-sessies organiseert en ook business-trips. Zo ben ik recentelijk naar New York gegaan waar wij een bezoek hebben gebracht aan Google, Vedior Media, KPMG etc. Dergelijke uitstapjes helpen mij om uit mijn vertrouwde wereld te stappen en te bedenken of ik wel met de juiste zaken bezig ben.
Ik werk ook als directeur nog steeds als zelfstandig ondernemer en dat vind ik heerlijk. Naast mijn rol bij BLN, geef ik les en ben ik bezig met het schrijven van een boek. Zelfstandig ondernemen geeft me weinig zekerheid, maar ik vaar daar prima bij. Ik sta niet onwelwillend tegenover een dienstverband, maar ik vind een dergelijke constructie wel een beetje achterhaald. Als men van mij af wil, dan hoop ik dat ze ook van mij af kunnen en me niet in dienst houden omdat dat nou eenmaal zo is afgesproken. Ik geloof dat je ergens werkt omdat je daar een bepaalde waarde toevoegt en dat je collega's dat ook als zodanig ervaren. Ik ben wel een idealist. Ik weet nu door ervaring dat het nodig is dat je gelooft in je eigen kunnen en dat dat niet aan iedereen gegeven is.
Mijn grootste ambitie voor deze sector is dat de handelingsruimte van de binnenvaart ondernemers wordt verbreed. Ze voelen zich nu in grote mate afhankelijk van de bank, de overheid en van de klant. De branche-organisatie zal vooral tools moeten meegeven waarmee de ondernemers binnen deze sector hun cirkel van invloed kunnen vergroten. Ik hoor te vaak: "We kunnen er niets aan veranderen!". Natuurlijk is het een enorm complexe omgeving, maar ik wil deze uitspraken eigenlijk niet meer horen. Althans ik wil me richten op hetgeen we wel kunnen veranderen. Het is van groot belang dat de mensen in deze sector zich voldoende gesterkt voelen om in al deze complexiteit hun eigen weg te bepalen. Wij verzorgen daarom veel opleidingen voor de sector en spelen een grote rol op het gebied van veiligheid. Denk bijvoorbeeld aan een anonieme database waar we meldingen in registreren en analyseren. Op basis hiervan kunnen wij leren wat er beter of anders kan. We verstrekken inzicht in prijzen en leren de ondernemers hoe ze een goede business-case maken. Dit zijn allemaal zaken die gericht zijn op het vullen van de rugzak van zelfbewustzijn van de ondernemer.
Toen ik klein was zei ik altijd: "Ik kan het zelf wel!". Ik wil nog steeds alles zelf doen en voor de volle 100%. In mijn rol als adviseur kwam ik door deze instelling wel eens in een lastig parket te zitten. Als een klant slechts een bepaald gedeelte van een opdracht wenste, dan pakte ik hem toch volledig op zonder dat ik daarvoor betaald kreeg. Ik vind het echt moeilijk om iets te laten liggen als ik weet dat het beter kan. In het aansturen van een grote groep mensen moet ik deze instelling ook regelmatig naast me neerleggen. Ik moet dan accepteren dat het gezamenlijk resultaat het beste is dat we kunnen bereiken, ook al voldoet dat niet aan alle eisen die ik aan het resultaat zou stellen. Ik zie nu dat niet iedereen hetzelfde denkt en wil bereiken. Dat heeft me ook realistischer gemaakt.
Als je het moeilijk vindt om je plek op te eisen vanuit je rol, wat bij veel vrouwen het geval is, dan helpt het als je expert bent
Eigen je een bepaald onderwerp toe en wordt daarover een expert. Wanneer je dat doet, hoeft niemand je iets te gunnen, want je straalt uit dat je daarin de expert bent. Het schrijven van mijn proefschrift over strategisch leiderschap heeft mij dit eigen domein gegeven. Mijn promotie geeft mij recht van spreken. Ik voel geen schroom om mijn plek op te eisen. Als je het moeilijk vindt om je plek op te eisen vanuit je rol, dat bij veel vrouwen het geval is, dan helpt het als je expert bent. Dus zoek jouw onderwerp en wordt er de beste in!