Wie als al­fa ge­bo­ren is, wordt toch een bè­ta. Jo­sien Pluim, TU Eind­ho­ven

Op de middelbare school heb ik niet voor de bèta richting gekozen. In mijn pakket had ik voornamelijk talen en ik heb geen eindexamen gedaan in scheikunde, biologie en natuurkunde. Na de middelbare school ben ik bedrijfskunde gaan studeren. Dat beviel me helemaal niet. Ik heb toen de tijd genomen om te gaan zoeken naar wat ik wél wilde . Ik merkte dat ik meer gevoel had bij een wiskundige benadering van problemen. Bedrijfskunde vond ik te vaag. Een wiskundige vergelijking is heel helder. Om die reden ben ik deelcertificaten gaan halen op de avondschool. Na het behalen van die deelcertificaten ben ik Informatica gaan studeren. Het was me direct duidelijk: dit is de juiste keuze. Door het werken aan verschillende opdrachten bleek dat de medische toepassing van beeldanalyse de richting was waar mijn hart sneller van ging kloppen.

In mijn tijd was ik één van de weinige vrouwelijke studenten bij Informatica. Nu kiezen meer meisjes een bèta richting. Mijns inziens was het onderwijs destijds gender-gericht. De voorbeelden bij bijvoorbeeld natuurkunde gingen over automotoren en de werking daarvan. Dat spreekt meisjes minder aan. Ik zou ervoor willen pleiten dat er meer algemene onderwerpen en voorbeelden worden gekozen, die iedereen aanspreken, bijvoorbeeld televisies of medische apparaten. Daarmee creëer je een context die gender-onafhankelijk is en meisjes en jongens aanspreekt.

Een jaar geleden ben ik benoemd tot hoogleraar. Ik ben ontzettend blij dat deze positie beschikbaar kwam. De plekken zijn immers beperkt. Als je vervolgens ook nog eens het geluk hebt dat je als passend persoon gezien wordt voor die positie dan is dat een geweldige kans. Om een hoogleraarspositie te verkrijgen gaat het niet alleen om het verrichten van goed werk. Ik heb meer moeten doen dan alleen hard werken. Je moet veel netwerken en je laten zien op de juiste momenten. Daarnaast moet je initiatief nemen en jezelf soms op de voorgrond plaatsen. Ik heb raad gezocht bij mensen die een hogere functie hadden in de organisatie. Ik ben tegen hen expliciet geweest over mijn ambitie en daardoor hebben zij mij kunnen adviseren hoe ik kon zorgen dat die ambitie werkelijkheid werd.

Een van mijn belangrijkste taken is ervoor zorgen dat de mensen in mijn groep verder kunnen groeien. Mijn beslissingen of advies kunnen van grote invloed zijn op hun loopbaan. Deze positie brengt dus een behoorlijke verantwoordelijkheid met zich mee en daar mag ik niet licht mee omspringen. Ik heb immers zelf ook mensen om mij heen gehad aan de start van mijn loopbaan die mij kansen hebben gegeven. Dat is van groot belang geweest voor mijn carrière. Ik vind het belangrijk dat ik in deze rol de mensen om mij heen diezelfde kansen kan geven.

Als iemand het gevoel heeft niet op de juiste plek te zitten dan probeer ik zo iemand ertoe aan te zetten vooral iets anders te gaan proberen. Ga bijvoorbeeld toch weer een jaar studeren of wissel eens van baan. Na afloop van die probeerperiode kan in het slechtste geval blijken dat dit ook niet was wat je zoekt, maar dan heb je in ieder geval de rust dat je het geprobeerd hebt. Het onderzoeken van nieuwe kansen en het uitproberen daarvan dat vind ik belangrijk en zie ik nog te weinig mensen doen.

Om op een hogere positie te komen moet je vooral doorzettingsvermogen en energie hebben. Mijn mentaliteit is te omschrijven als nuchter en no-nonsense . Ik kom van origine uit Groningen, dus wellicht dat ik daar die mentaliteit opgepakt heb. Een echt rolmodel had ik niet, maar ik vind iemand als Margaret Thatcher in sommige opzichten een enorm inspirerend persoon. Zij is opgeklommen naar een positie die in haar tijd zeer ongebruikelijk was voor een vrouw. Zij heeft veel kritiek over zich heen gekregen, maar zij bleef hard vasthouden aan haar overtuigingen en ging door. Dat vind ik bewonderenswaardig.

Om gericht te kunnen groeien is het van belang dat je selectief bent in wat je doet. Grijp alleen zaken aan die je écht interesseren. Ik zie zoveel vrouwen die enorm hard werken en teveel geneigd zijn de klussen op te pakken die blijven liggen. Dat is voor het bedrijf waarvoor je werkt heel nuttig, maar zelf heb je er vaak niets aan. Zoals ik reeds eerder heb aangehaald : hard werken is slechts één van de voorwaarden om te bereiken wat je wilt. Werk hard aan wat je leuk vindt en wat zinvol is, dan ben je uiteindelijk succesvol.