Be­scherm je­zelf in de­ze di­gi­ta­le we­reld. Ma­ry-Jo de Leeuw.

Toen ik jong was, in de jaren '80, kon ik genieten van computerspelletjes Donkey Kong en Super Mario. Deze kleine computer werd niet veel later door mij vervangen door de commodore 64. Deze computer ging ik proberen te manipuleren. Hoe meer ik kon manipuleren, hoe beter ik zelf spelletjes kon maken, dacht ik en ging experimenteren. Maar voor het bouwen van volledige alternatieven  had ik het geduld niet. Daarna kwamen er andere systemen zoals de Interactive voice-respons systemen, waarin ik mij  ging specialiseren. Die systemen kon ik op een gegeven moment platleggen. Toen de eerste connected toys op de markt kwamen, merkte ik dat  deze zaken letterlijk met zoveel connected waren. Vreemden kunnen vrij gemakkelijk 'inbreken' – via bluetooth of wifi – en kinderen afluisteren, bestuderen of zelfs een gesprek met ze beginnen. Het bleek niet meer zo simpel om ze te manipuleren of plat te leggen. Dat interesseerde mij en ik vond dat daar aandacht voor moest komen.

Het gaat in mijn werk voornamelijk om veiligheidsonderzoeken en welke inbreuk een product maakt op privacy. Ik probeer al veel langer om mensen alert te maken en hen te attenderen op de mogelijkheden maar ook op de risico's van connectiviteit. Heel veel aandacht kreeg het onderwerp niet. Bij speelgoed dat is verbonden met internet merk ik dat er wél geluisterd wordt. Hierbij spelen namelijk de belangen van kinderen want wanneer je "over de ruggen van kinderen" dezelfde boodschap brengt en dezelfde materie adresseert, dan is er wél aandacht voor!

Door alles wat ik doe krijg ik aandacht. Door die aandacht word je gevraagd om een praatje te houden op de radio. Via de radio word je weer benaderd voor een artikel. Doordat ik in de media naar voren kom, word je genomineerd voor een mediaprijs en daar mag je dan vervolgens nog een keer over komen vertellen op de radio en ga zo maar door! Dit is een beetje hoe het afgelopen jaar gegaan is. Het voelde alsof ik op een raket stapte in de hoop op de maan uit te komen. Nu merk ik  dat ik die maan al lang voorbij ben en onderweg ben naar een ander zonnestelsel. Daar word ik blij van! Voorheen was het namelijk zo dat ik met al mijn adviezen altijd te vroeg was. Hetgeen waar ik voor waarschuwde, landde nog niet. Ik wil de wereld digitaal veiliger maken, maar vrijwel niemand leek te begrijpen waar ik het over had. Nu is dat anders. Ik word nu vooraf gevraagd en loop daardoor niet meer iedere keer voor de muziek uit, maar bepaal hoe de muziek gespeeld wordt!

Het gevoel dat ik altijd te vroeg was met mijn inzichten, leidde op een gegeven moment tot de vraag: "wat doe ik verkeerd"? Ligt het aan mij, ligt het aan mijn publiek? Al dat soort vragen gingen door mijn hoofd. Tot het moment dat ik in Amerika was voor een zakenreis eind 2017. Ik kwam daar in aanraking met diverse mensen die hetgeen wat ik te vertellen had, enorm interessant vonden. Het sloeg aan en er werden linkjes gelegd in plaats van dat ik alleen stond in mijn verhaal. Ik kreeg uitnodigingen om naar Macedonië te komen, naar Maleisië, Hongarije, Turkije, Spanje etc. Het was bizar. Ineens wist ik het: ik zit gewoon in het verkeerde land! Nederland is te klein voor mijn gedachtegoed. In Nederland interesseert vrijwel niemand zich in vraagstukken in digitale veiligheid en onveiligheid. Dat was mijn eyeopener. In andere landen zoals Amerika en Engeland is die aandacht er wel, dus daarom richt ik me daarop en dat heeft een zee aan mogelijkheden opgeleverd.

Tot voor kort werkte ik onder het dak van een ander bedrijf als associate partner cybersecurity en innovatie. Ik dacht dat ik dat nodig had om verder te komen. Op een gegeven moment merkte ik dat het me niet verder bracht en eigenlijk zelfs afremde. Ik heb een eigenheid die mij extreem goed maakt in wat ik doe. Dat inzicht resulteerde in het besluit dat ik, na al die jaren, besefte dat ik klaar was met ondernemen en van plan was het roer om volledig om te gooien. 

Mensen verwachten regelmatig dat je, als ondernemer, gratis voor ze werkt. Geen idee waarom eigenlijk! Vanwege mijn specifieke kennis word ik vaak benaderd voor bijvoorbeeld rondetafelsessies en netwerkmeetings om 'even mee te denken' of een ochtend mee te brainstormen in het kader van "business developement". Echt, je wilt niet weten hoe vaak ik de vraag 'Can I pick our brain?' al heb gehoord deze week. Wat ik helemaal bizar vind is de reactie die je krijgt als je reageert op dergelijke verzoeken met de tegenvraag: "Is dit een projectaanvraag of een start van een nieuwe opdracht?". Ik heb heel veel hatelijke mailtjes ontvangen waarin mensen mij een geldwolf noemen of "iemand die overal een businessmodel van wil maken". Dat vind ik wel de downside van ondernemen dat iedereen maar verzoekt om "bij te praten" of vinden dat ze "recht" hebben op  jouw gratis hulp en advies. Van arrogante uitgevers die willen dat je een boek voor ze schrijft zonder ook maar te overwegen je daarvoor te betalen "want weet je wel wie ik allemaal ken en wat die voor jou zouden kunnen betekenen" tot scheepsbouwers die vinden dat ik "blij moet zijn met het podium dat ze me aanreiken". Tenenkrommend en kansloos!  Ik wil graag uit betrokkenheid een bijdrage leveren, maar de mate waarin je iets kan terugdoen voor de wereld zonder dat je daarvoor betaald wordt, dat houdt wel ergens op! Dus begin er ook gewoon niet aan. Werk NOOIT voor niets en doe al helemaal niet aan kortingen. Ook niet als er wordt gesuggereerd dat er een langdurige opdracht tegenover staat. Als ik zeg nooit, dan bedoel ik dus ook nooit!

Als je eenmaal in het pro-bono circuit zit en het bevalt wat je doet, dan wordt het vervolg dat ze je nog wel willen houden maar bijvoorbeeld maar voor 50% van je tarief. Dat is de wereld op zijn kop naar mijn mening. Begin altijd met werk dat loont, want wat je in eerste instantie gratis weggeeft, daar gaan mensen daarna nooit meer voor betalen! Dit is ontzettend moeilijk omdat je niet altijd in de positie zit waarin je een dergelijke houding kan veroorloven. Als je  in een situatie zit waarin je niet veel opdrachten hebt, dan zou ik eerder adviseren om de tijd die je over hebt te steken in publicaties waardoor je jouw gezicht laat zien en duidelijk kan maken waar jouw expertise zit. Dan val je op en dan ben jij diegene die wat heeft aan de tijd die je ergens insteekt in plaats van dat een ander volop van jouw tijd profiteert zonder daar ooit iets tegenover te zetten. Gratis werken? Ik ken echt werkelijk waar niemand die daar ooit een grote opdracht aan heeft overgehouden."