Bloei­end be­drijf kost tijd, Ber­na­det­te Bij­man, Ru­bens Kwe­ke­rij­en

Ik kwam vroeger altijd al graag op een boerderij.” Het leek mij fantastisch om boerin te worden. Op mijn school in Amsterdam Oud-Zuid was het echter niet de meest logische keus om voor het boerenleven te kiezen. Alle meisjes om me heen wilden secretaresse of stewardess worden. Ik realiseerde mij goed dat ik dat ook moest zeggen als ik bij dit groepje wilde horen. Toch heb ik dat niet gedaan en vertelde : “Ik wil boerin worden”. Dat leverde natuurlijk verbaasde gezichten op! Deze eigenzinnigheid heeft altijd in me gezeten en ik denk dat ik het daarom ook zo heerlijk vind om eigen baas te zijn.

Het leven als boerin trok mij aan omdat het voor mij het tegenovergestelde was van een kantoorbaan. Als boerin ben je vaak buiten en lichamelijk druk bezig. Toen ik uiteindelijk ook nog eens tegen een leuke boerenzoon aanliep, was mijn plaatje compleet! Ik was op slag verliefd op hem. Vanaf het begin van onze relatie zei hij al tegen me dat hij geen boer wilde worden, maar rozenkweker. Hij was toen een paar jaar bedrijfsleider op een kwekerij en ik was landbouwkundig ingenieur. Dit bleek een ideale basis om samen ons bedrijf te starten. We hebben ons spaargeld bij elkaar gelegd en kochten in 1993 grond en bouwden een kas. Dat zou nu echt onmogelijk zijn omdat je simpelweg geen lening meer krijgt bij een bank voor een dergelijke investering.

In het begin hebben we genoten van het ondernemerschap. Drie jaar nadat we gestart waren werden we genomineerd als agrarische ondernemer van het jaar. We behaalden uiteindelijk de tweede plaats. We gingen voor groot en meer en al ons geld ging in het bedrijf. Vanaf het jaar 2005 kwam echter de klad in de rozenkweker-business. Dat kwam voornamelijk door de enorme druk vanuit Afrika. Er waren steeds meer ondernemers in Afrika die met enorme lappen grond aan de slag gingen met kweken. Honderden hectares rozen kwamen er daardoor bij. Hoewel de kwaliteit van die rozen niet kon tippen aan de Nederlandse kwaliteit, zijn de kwekers er niet in geslaagd om het verschil duidelijk te maken. Men koopt geen rozen meer omdat ze niet zo lang staan. Dat is ook niet zo gek als ze uit Afrika komen en daarom zonder water op transport hebben gestaan. Koop je echter een Nederlandse roos dan heb je kwaliteit en kun je lang genieten van een volle, prachtige bloem.

We zagen aankomen dat wij het niet gingen redden. We hebben in 2008 ons land verkocht, de schulden afbetaald en de kwekerij vaarwel gezegd. Dit was een pittige, maar de beste ondernemerskeus die wij ooit hebben gemaakt. Ik ben me gaan richten op de journalistiek. Maar voor mijn gevoel schreef ik alleen maar op wat andere mensen deden. Ik vond dat weinig uitdagend en miste het ondernemerschap. Vlak na onze beslissing volgde toen de golf van faillissementen binnen de kwekers. Zo ook bij de familiekwekerij waar ik nu eigenaar van ben. De bank zocht in die tijd naar ondernemers die het roer (geheel of gedeeltelijk) over wilden nemen bij bedrijven die nog gered konden worden. Mijn man had een pioenenkwekerij opgezet. Hij wilde niet terug in de glastuinbouw, maar ik absoluut wel. Ik stapte weer in de kas.

Ik ben als een razende en misschien wel wat overmoedig in deze nieuwe uitdaging gestapt. Ik wist helemaal niks van chrysanten. Het bedrijf draaide nog en ik dacht: “Ik spring op die trein en we gaan gewoon door!”. Maar dat was niet zo. In een failliet bedrijf heerst een neerwaartse spiraal. Dat zie je niet als je er rondloopt, maar het zit er wel, in alle haarvaten van het bedrijf. Medewerkers zijn niet of weinig gemotiveerd omdat ze in onzekere tijden voor je werken. Klanten bejegenen je op een andere manier omdat je in faillissement hebt gezeten, leveranciers zijn afstandelijker en ga zo maar door. De trein waar ik op was gesprongen reed wel, alleen de verkeerde kant op. Ik ben nu 5 jaar bezig om de richting van de trein op het positieve spoor te krijgen. Vroeger kon je als kweker tevreden zijn met voornamelijk zevens op je ‘rapport’. Nu moet je overal tenminste een negen voor scoren. Die negens zijn er eindelijk en we gaan de goede kant op.

Ik weet heel goed waar ik heen wil. Dat maakt me sterk en doelgericht. Deze insteek helpt me om keuzes te maken. Bij Rubens kwekerijen draait het maar om één ding en dat is plezier. Ik wil dat iedereen hier met plezier loopt inclusief ik zelf. Maar met alleen plezier redden we het helaas niet. We moeten ook winst maken. Winst creëer je binnen de kwekerij vooral door het minimaliseren van de kosten. Ik doe dat echter niet. Ik wil vooral de opbrengstkant vergroten. We leveren kwaliteit en dat levert een hogere prijs op. Ik wil alleen maar goede bloemen kweken. Iedereen in onze branche weet dit ondertussen en we scoren 100% betrouwbaarheid op de veiling. We hebben hier nu een zeer gemotiveerd en vakkundig team. Uiteindelijk ga ik het met deze aanpak redden, maar wetende wat ik nu weet zou ik het niet weer doen. Het is echt een zware last geweest en voor mij voelde het als koorddansen. Blijkbaar kan ik tegen deze druk, anders was ik al lang onderuit gegaan. Alles zit in het bedrijf, heel mijn hart en ziel. Uiteindelijk heeft alle energie wel iets opgeleverd en raakt het mij als ik zie hoe het bedrijf nu gaat bloeien!